ENG

A two day event for the relation between cinema and ethnography

Fridaty, 29/05 – Saturday, 30/05

• Filming (in) the field | Athena Peglidou (Social Anthropology)

• Student ethnographic films | K. Aivaliotis (social anthropologistm Ethnofest)

GR

Διήμερο event για τη σχέση κινηματογράφου και εθνογραφίας

Παρασκευή 29/05 – Σάββατο 30/05 

• Εργαστήριο Κινηματογραφώντας σ(το) πεδίο | Αθηνά Πεγκλίδου (κοινωνική ανθρωπολογία)

Η κάμερα όπως και η φωτογραφική μηχανή και τα μέσα ηχογράφησης χρησιμοποιούνται ως τρόποι μετατροπής της εμπειρίας της επιτόπιας έρευνας σε “ερευνητικά δεδομένα” και μετάδοσης της ανθρωπολογικής προσέγγισης μέσω των οποίων ο ανθρωπολόγος μπορεί να παρουσιάσει κοινωνικές πραγματικότητες στην πολυπλοκότητα τους, με μια αμεσότητα που δύσκολα επιτυγχάνεται με το γραπτό κείμενο. Η δημιουργία πολυμεσικών τρόπων επικοινωνίας της ανθρωπολογικής μεθοδολογίας και γνώσης φαίνεται όλο και περισσότερο να διαδίδεται ως πολυφωνική,  εύκολα προσβάσιμη στους μη ειδικούς και χαμηλού κόστους. Αν η “συμμετοχική παρατήρηση” ήταν για τον ερευνητή η εμβληματική μέθοδος της κοινωνικής ανθρωπολογίας τότε μια “συμμετοχική κάμερα” μπορεί να είναι για τον ανθρωπολόγο/κινηματογραφιστή η δική του ιδανική εμπλοκή στο πεδίο. Μια κάμερα μικρή και ελαφριά που δεν στέκεται παθητική και απόμακρη στον τρίποδα, που πλησιάζει στη δράση για να την περιγράψει και δε δημιουργεί την ψευδαίσθηση της εγγύτητας μέσα από τον τηλεφακό έχει τις προϋποθέσεις να γίνει “συμμετοχική”.

Η κάμερα ωστόσο θα πρέπει όχι μόνο να γίνει “συμμετοχική” στο πεδίο αλλά και οι εικόνες που θα δημιουργήσει να είναι  κατανοητές, ευανάγνωστες και ενδιαφέρουσες στους δυνητικούς θεατές. Με την κάμερα όμως στο χέρι, δεν είναι πλέον η κάμερα το “μέσο” αλλά το ίδιο το σώμα του κινηματογραφιστή που θα πρέπει να διαθέτει την ανοιχτότητα, την ετοιμότητα και την εγρήγορση ενός αποτελεσματικού εργαλείου. Το σεμινάριο επικεντρώνεται στην κατανόηση και στην ανάλυση του τι σημαίνει θεωρητικά και πρακτικά  “συμμετοχική κινηματογράφηση” και πιο συγκεκριμένα σε σωματικές ασκήσεις, στάσεις και κινήσεις για την πραγματοποίηση σταθερών πλάνων, μονοπλάνων και traveling σε συνδυασμό με μια εισαγωγή στην γραμματική της κινηματογραφικής γλώσσας (κάδρο, πλάνο, γωνία λήψης, φακοί, μοντάζ στη λήψη, αυτοσκηνοθεσία/σκηνοθεσία, προφιλμικότητα). Τέλος, θα συζητηθούν ζητήματα δεοντολογίας κατά την κινηματογράφηση στο πεδίο.

• Φοιτητικές εθνογραφικές ταινίες | Κ. Αϊβαλιώτης (κοινωνικός ανθρωπολόγος, Ethnofest)

Η εμφάνιση των φοιτητικών εθνογραφικών ταινιών είναι μια σχετικά πρόσφατη αλλά πολύ σημαντική αλλαγή, όχι μόνο στο χώρο της κοινωνικής ανθρωπολογίας αλλά και γενικότερα σε ολόκληρο το πεδίο των κοινωνικών επιστημών. Στα μεταπτυχιακά τμήματα της οπτικής ανθρωπολογίας -ή σε άλλα συγγενικά στο αντικείμενο προγράμματα-  η διπλωματική εργασία που πρέπει οι φοιτητές να παραδώσουν στο τέλος του ακαδημαϊκού έτους δεν είναι η «παραδοσιακή» εργασία σε μορφή γραπτού κειμένου, αλλά μια ταινία (συνήθως μικρού μήκους) για ένα θέμα το οποίο έχουν επιλέξει μόλις λίγους μήνες νωρίτερα. Σήμερα η ανθρωπολογία και οι κοινωνικές επιστήμες βρίσκονται μπροστά στην πρόκληση της διαχείρισης και προβολής ενός (οπτικού) υλικού που πριν από χρόνια κανένας δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα έχουμε στη διάθεσή μας. Το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας (Ethnofest) θα παρουσιάσει στο  Τwixlab  μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές φοιτητικές ταινίες που προβλήθηκαν τα πέντε χρόνια παρουσίας του στην πολιτιστική πραγματικότητας της πόλης, ανοίγοντας έτσι ακόμα περισσότερο το διάλογο για τη θέση και το ρόλο της εικόνας στην ανθρωπολογική διαδικασία παραγωγής γνώσης. Στο πλαίσιο των προβολών θα πραγματοποιηθούν και ανοιχτές συζητήσεις για την αλλαγή που φέρνουν οι ταινίες αυτές αλλά και για το σύγχρονο ρόλο της οπτικής ανθρωπολογίας. 

Ethnofest

Το πρώτο Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 2010. Τα φεστιβαλικά του βήματα, όμως, ξεκίνησαν το 2008 ως ενότητα προβολών του καταξιωμένου Φεστιβάλ «Πλατφόρμα Βίντεο» με στόχο να συστήσει στο κοινό φοιτητικές εθνογραφικές ταινίες και ανοίξει έτσι έναν διάλογο γύρω από την θέση και προοπτική του φιλμικού αυτού «είδους» αλλά και του κλάδου της Ανθρωπολογίας και του χώρου που ονομάζουμε Οπτική Ανθρωπολογία.
Αυτόνομη πλέον διοργάνωση, το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας διατηρεί την εκπαιδευτική του διάσταση, δίνοντας βήμα σε νέους κινηματογραφιστές, ανθρωπολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες για να αναδείξουν τη δουλειά τους, αναζητώντας παράλληλα τη συνέχεια της πορείας των νέων δημιουργών, αλλά και τις ρίζες του εθνογραφικού κινηματογράφου.