ΕΛΠΙΔΑ ΡΙΚΟΥ, PhD Κοινωνικής Ψυχολογίας, ανθρωπολόγος, εικαστικός

H Ελπίδα Ρίκου (γενν. 1963, Αθήνα) σπούδασε κοινωνιολογία (Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα), κοινωνική ψυχολογία (D.E.A. και Doctorat, E.H.E.S.S., Παρίσι), κοινωνική ανθρωπολογία (D.E.A., Université Paris V–Sorbonne, Παρίσι) και εικαστικές τέχνες (Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας). ‘Εχει παρακολουθήσει εκπαιδευτικά σεμινάρια στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία (C.F.R.P. και S.P.F., Παρίσι, 1994-1997), έχει μετεκπαιδευτεί στη θεραπεία μέσω τέχνης (οκτάμηνο stage Université Paris VII-Denis Diderot, Παρίσι, 1997) και έχει διεξαγάγει έρευνες στο χώρο της ψυχιατρικής σε συνδυασμό με την τέχνη (εθελοντική συμμετοχή σε προγράμματα του 18ΑΝΩ κ.ά.).

Από το 1998 ως σήμερα έχει διδάξει κοινωνική ψυχολογία και κοινωνική ανθρωπολογία σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο σε διάφορα πανεπιστήμια (Αθηνών, Πάντειο, Κρήτης, Θεσσαλίας, Ε.A.Π.), όπως και σε προγράμματα βιωματικής μάθησης (Πράξη «Ακαδημία Πλάτωνος»). Από το 2007 ως το 2022 δίδαξε Ανθρωπολογία και Σύγχρονη Τέχνη στο Τμήμα Θ.Ι.Σ.Τ.Ε. της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, ενώ μεταξύ 2011 και 2013 δίδαξε επίσης στο Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών (Μ.Ε.Τ.) της ίδιας σχολής. Από το 2016 ως το 2022 πρότεινε και συντόνισε το Εργαστήριο Σύγχρονης Τέχνης του Δήμου Χαλανδρίου (σε συνεργασία με την εικαστικό Σ. Γρηγοριάδου). Από το 2019 ως το 2022 ερεύνησε την εξέλιξη της καλλιτεχνικής έρευνας στην Ελλάδα (για το 2019-2020, σε συνεργασία με την ιστορικό τέχνης Κ. Κωνσταντίνου και την υποστήριξη του Κέντρου ‘Ερευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες).

Οι δημοσιεύσεις της περιλαμβάνουν την εισαγωγή και επιμέλεια της συλλογής κειμένων  Ανθρωπολογία και Σύγχρονη Τέχνη (2013, Αλεξάνδρεια), της μετάφρασης του βιβλίου του M. Augé Για μια ανθρωπολογία των σύγχρονων κόσμων (1999, Αλεξάνδρεια), του τόμου Φωνές/Fonés με κείμενα και έργα καλλιτεχνών και κοινωνικών επιστημόνων (2016, Νήσος, μαζί με τον Π. Πανόπουλο), καθώς και της μετάφρασης του βιβλίου του Α. Gell Τέχνη και Δράση (Μ.Ι.Ε.Τ., 2022 σε συνεργασία με τον Π. Πανόπουλο), του τόμου Αξία με κείμενα και έργα καλλιτεχνών και θεωρητικών (2018, Νήσος, μαζί με τους Ε. Γιαλούρη και Α. Λαμπρόπουλο), ειδικού αφιερώματος The Art of Research Practices Between Art and Anthropology του ηλεκτρονικού περιοδικού Field. A Journal of Socially Engaged Art Criticism (τεύχος 11, 2018, μαζί με την Ε. Γιαλούρη) και ειδικού αφιερώματος στο ερευνητικό πρόγραμμα Learning from documenta στο ίδιο περιοδικό (τεύχος 18-19, 2021, μαζί με τους Ε. Γιαλούρη και Α. Λαμπρόπουλο). ‘Εχει δημοσιεύσει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους, καταλόγους εκθέσεων και στον ημερήσιο τύπο.

Το καλλιτεχνικό της έργο περιλαμβάνει σχέδιο, ζωγραφική, βίντεο και συμμετοχικές δράσεις. Από το 2010 προτείνει και συντονίζει καλλιτεχνικά και ερευνητικά πρότζεκτ με διεπιστημονικό χαρακτήρα, στα οποία συμμετέχει και η ίδια ως ανθρωπολόγος και εικαστικός. Από το 2014 είναι ιδρυτικό μέλος του TWIXTlab (Α.Μ.Κ.Ε.), ερευνητικού, εκπαιδευτικού και δημιουργικού εγχειρήματος που τοποθετείται μεταξύ τέχνης, ανθρωπολογίας και καθημερινής ζωής. Το 2021 άνοιξε το or.artspace (https://orartspace.com/) στο Κουκάκι, ένα εργαστήριο όπου δημιουργούνται (από την ίδια και συνεργάτιδες/ες της), εκτίθενται και πωλούνται έργα σύγχρονης τέχνης, προτείνονται και φιλοξενούνται πρότζεκτ καλλιτεχνικής έρευνας και δράσεις ανοιχτές στο κοινό. 

Στο or.artspace πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο 2023 (19/12/2023-7/1/2024) και η πρώτη ατομική έκθεση της Ελπίδας Ρίκου, σχεδίων που έγιναν κατά τη διάρκεια της πανδημίας (2020-2022), με τίτλο My silly paintings are a nutcracker, που περιλάμβανε έκδοση καταλόγου και την επιμελήθηκε η ιστορικός τέχνης Κυβέλη Λιγνού-Τσαμαντάνη.

Περισσότερες πληροφορίες για το έργο της Ελπίδας Ρίκου θα βρείτε εδώ: https://elpidarikou.com/

Elpida Rikou, PhD Social Psychology, anthropologist, visual artist

Elpida Rikou (Athens, 1963) has studied sociology (Panteion University, Athens), anthropology (D.E.A., Université Paris V-Sorbonne), social psychology (D.E.A. and Ph.D, Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, Paris) and visual arts (Athens School of Fine Arts). She has attended training courses in psychoanalytic psychotherapy (C.F.R.P. and S.P.F., Paris, 1994-1997), art therapy (eight months course at the University Paris VII-Denis Diderot, 1997) and she has, also, conducted research and published on the uses of art in psychiatry (participating as a volunteer in the drug rehabilitation center 18ANO and other programmes).

Rikou has taught social psychology and social anthropology at graduate and postgraduate programmes at the Universities of Crete, Thessaly, Athens, Panteion and the Hellenic Open University, as well as teaching at the lifelong learning programme “Plato Academy” since 1998. She taught Anthropology and Contemporary Art in the Department of Theory and History of Art at the Athens School of Fine Arts from 2007 to 2022 and from 2011 to 2013 she has also taught in the Postgraduate Programme (Master in Fine Arts) of the Department of Visual Arts of the same School. From 2016 to 2022, she has organized and co-coordinated (along with visual artist and anthropologist Sophia Grigoriadou) the Contemporary Art Workshop at the Municipality of Chalandri. From 2019 to 2022 she has conducted research on artistic research in Greece (with the support of the Research Center for the Humanities and the collaboration of the art historian Katerina Konstantinou, for the year 2019-2020).

Elpida Rikou’s publications include the following: She is the editor of Anthropologia ke Sychroni Techni (Anthropology and Contemporary Art, a collection of texts of British and American anthropologists and art theorists published in Greek by Alexandria in 2013) for which she has written the introduction, and of the translation in Greek of Marc Augé’s book Pour une anthropologie des mondes contemporains (Gia mia anthropologia ton sychronon kosmon, published by Alexandria in 1999), for which she has also written the introduction. She has co-edited with Panos Panopoulos (professor of anthropology of sound and music at Aegean University), a volume with the works of artists and anthropologists on voice (Φωνές/Fones, published by Nissos in 2016) as well as the translation in Greek of Alfred Gell’s book Art and Agency (MIET editions, 2021) for which they have written an introduction. She has also co-edited, with Eleana Yalouri (Assistant Professor of Material Culture Studies at Panteion University) and Apostolos Lampropoulos (Professor of Comparative Literature at the University Bordeaux-Montaigne) the volume Value (Axia, published by Nissos in 2018) which includes texts and artworks of artists and theorists commenting on the notion of value. Rikou has co-edited with Yalouri a special issue on The Art of Research Practices between Art and Anthropology of the electronic journal Field. A Journal of Socially Engaged Art Criticism (issue 11, 2018) and with Yalouri and Lampropoulos a special issue at the same journal dedicated to the research programme Learning from documenta (Field, issues 18-19, 2021). Rikou has also published articles in scientific periodicals, edited collections, art catalogues and newspapers.

Elpida Rikou’s work as an artist includes drawing, painting, video, and collaborative art projects. From 2010 to this day, she proposes, coordinates and participates, as an artist and anthropologist, in socially engaged artistic research projects (Fones/Voices, Axia/Value, Learning from documenta, and others). Since 2014, Elpida Rikou is a founding member of TWIXTlab, a laboratory doing research “twixt” (in between) art, anthropology and the everyday. In 2021, she initiated or.artspace (https://orartspace.com/) in Koukaki, a workshop where her own and collaborators’ works of contemporary art are created, exhibited and sold, and art research projects and diverse activities open to the public are hosted.

In December 2023 (19/12/2023-7/1/2024) or.artspace hosted Elpida Rikou’s first exhibition of drawings made during the pandemic (2020-2022) entitled “My silly paintings are a nutcracker”. The exhibition was curated by art historian Kyveli Lignou-Tsamantani and included the publication of an exhibition catalogue.

For more information on the work of Elpida Rikou please see:https://elpidarikou.com/