Σειρά διαδικτυακών συζητήσεων με αφορμή την επέτειο του 1821 που διοργανώνει το TWIXTlab σε συνεργασία με το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (Κ.Ε.Α.Ε.), το οποίο έχει δημιουργήσει το «Ψηφιακό αρχείο 1821».
Συνομιλούν οι ιστορικοί και οι καλλιτέχνες/ιδες Δέσποινα Βαλατσού, Άντα Διάλλα, Όλγα Ευαγγελίδου, Μήτσος Μπιλάλης, Αθηνά Μποζίκα, Ιουλία Πεντάζου, Δημήτρης Πολυχρονιάδης, Μιχάλης Σωτηρόπουλος, Αλέξανδρος Ψυχούλης.
14/1 – 1ος Διάλογος: «1821:Τι το ελληνικό και επαναστατικό είχε;»
Ποια είναι η Εποχή των Επαναστάσεων και ποιος ο ρόλος της ελληνικής επανάστασης σε αυτή? Ποιοι ήταν οι «Έλληνες» που επαναστάτησαν? Πόσο ελληνική και ριζοσπαστική ήταν η επανάσταση? Συνηθίζουμε να ταυτίζουμε την επανάσταση με το 1821, με το ξέσπασμα της. Πότε ωστόσο τελείωσε? Και πόσο άλλαξε μέχρι να τελειώσει? Και εν τέλει, έχουν κάποια σημασία όλα αυτά σήμερα?Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που θα συζητήσουμε. Και θα το κάνουμε προσπαθώντας να ξεχάσουμε το τι ήρθε μετά την επανάσταση. Γιατί μόνο θεωρώντας το αποτέλεσμα ως μια πιθανότητα ανάμεσα σε άλλες, μπορούμε να εκτιμήσουμε και να καταλάβουμε την επαναστατικότητα του 1821, τις καινοτομίες του, αλλά και τις πολλές της αντιφάσεις. Μόνο έτσι, με άλλα λόγια, μπορούμε να του δώσουμε τη χαμένη του νιότη.
Συζητούν:
‘Αντα Διάλλα, ιστορικός. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Θ.Ι.Σ.Τ.Ε./Α.Σ.Κ.Τ. Πρόεδρος του Κ.Ε.Α.Ε.
Μιχάλης Σωτηρόπουλος, ιστορικός. Διδάσκων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Ε.Κ.Π.Α.
21/1 – 2ος Διάλογος: «Ένα ψηφιακό αρχείο για το 1821: αναζήτηση – οπτικοποίηση και οι τύχες του απρόσμενου.»
Στη συζήτηση θα παρουσιαστεί το «Ψηφιακό Αρχείο 1821» και θα τεθούν ερωτήματα που αφορούν στο μετασχηματισμό των ερευνητικών πρακτικών αλλά και στην προσέγγιση ενός ιστορικού συμβάντος όπως η «Ελληνική Επανάσταση» μέσα από τη χρήση ενός ψηφιακού αρχείου. Πώς μεταβάλλει η έρευνα μέσα από ένα ψηφιακό αρχείο την προσέγγιση της Ελληνικής Επανάστασης; Πώς συνδέονται πρακτικές οπτικοποίησης του αρχείου αλλά και του περιβάλλοντος έρευνας με την έρευνα αλλά και την ιστορική σκέψη; Πώς συνδέονται πρακτικές όπως η «αναζήτηση» με την ανάδειξη νέων ερευνητικών ερωτημάτων αλλά και με πολιτικές της μνήμης; Τι μετασχηματισμούς στην προσέγγιση του παρελθόντος επιφέρει ένα αρχείο ανοικτό στο δημόσιο χώρο και σε κατάσταση διαρκούς (ανα)συγκρότησης;
Συζητούν:
Δέσποινα Βαλατσού, ιστορικός. Διδάσκουσα στο Τμήμα Θ.Ι.Σ.Τ.Ε., Α.Σ.Κ.Τ. Επιστημονική Γραμματέας και Υπεύθυνη Διοικητικής Οργάνωσης, Κ.Ε.Α.Ε.
Ιουλία Πεντάζου, ιστορικός. Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτισμού και Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Αλέξανδρος Ψυχούλης, εικαστικός. Καθηγητής Τέχνης και Τεχνολογίας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
28/1- 3ος Διάλογος: «Ενδυματολογικές συνήθειες, μόδα και σώμα στα πρόθυρα της επανάστασης»
Οι λέξεις «ενδυμασία», «μόδα» και «επανάσταση» ενδεχομένως να προκαλούν συνειρμικά μια αντίφαση καθώς, κοιτώντας κανείς πίσω σε κρίσιμες ιστορικές περιόδους, δεν θα ήταν περίεργο να υποθέσει ότι δεν υπάρχει καιρός για επιλογή και προτιμήσεις στην ενδυμασία. Ωστόσο, καλώς ή κακώς αυτή αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ανθρώπινης καθημερινότητας. Πώς όμως μπορούμε να προσεγγίσουμε και να αναλύσουμε ενδυματολογικά στοιχεία προερχόμενα από τέτοιες περιόδους αναβρασμού; Μπορεί κανείς να μιλήσει για «μόδα» στις φορεσιές και τα άλλα ενδυματολογικά στοιχεία του ελλαδικού χώρου των αρχών του 19ου αιώνα; Μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια τέτοια μελέτη, προσπερνώντας την έννοια της «παραδοσιακής φορεσιάς»; Ποιο είναι το υλικό από το οποίο μπορούμε να αντλήσουμε και πώς μπορούμε σήμερα να προσεγγίσουμε το ρουχισμό αυτής της εποχής; Τέλος, τι μπορούμε να μάθουμε, μαθαίνοντας για το ρουχισμό; Λαμβάνοντας υπόψη την άρρηκτη σχέση του σώματος με το ρούχο, μπορούμε μελετώντας το ρούχο να μάθουμε για το σώμα; Κι ακόμη περισσότερο, μελετώντας τις ιδιαίτερες μορφές που αυτό λαμβάνει στην εκάστοτε ιστορική εποχή, θα μπορούσαμε ενδεχομένως να εξαγάγουμε ορισμένα συμπεράσματα σχετικά με τις ενσώματες υποκειμενικότητες και τους τρόπους με τους οποίους η ιστορία «εγγράφεται» στο σώμα;
Συζητούν:
Όλγα Ευαγγελίδου, εικαστικός, Υποψήφια Διδάκτωρ Θ.Ι.Σ.ΤΕ./Α.Σ.Κ.Τ.
Αθηνά Μποζίκα, ιστορικός τέχνης, κοινωνιολόγος, Βοηθός της Επιστημονικής Γραμματείας και Υπεύθυνη Συντονισμού της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης ΚΕΑΕ.
4/2 – 4oς διάλογος: “Ήρωες εν κινήσει“
Αν υπάρχει μια βεβαιότητα που ξεπερνά όλες τις άλλες σχετικά με την Επανάσταση του 1821, είναι η ίδια η όψη των πρωταγωνιστών της. Γενιές ολόκληρες πολιτών στην ελληνική επικράτεια έμαθαν να διακρίνουν τον Παπαφλέσσα, τη Μπουμπουλίνα ή τον Κολοκοτρώνη μέσα από συγκεκριμένες προσωπογραφίες, πριν ακόμα αποκτήσουν -ή χωρίς ποτέ να αποκτήσουν σε κάποιες περιπτώσεις – μια στοιχειώδη εξοικείωση με την ιστορικότητα των κρίσιμων αυτών μορφών του Αγώνα. Με την πάροδο του χρόνου, τα πορτραίτα αυτά οριστικοποίησαν την όψη των εξεγερμένων, την πάγωσαν σε ελάχιστα ακίνητα στιγμιότυπα, συγκροτώντας τελικά ένα ιδιόμορφο οπτικό αλφάβητο, μέσα από το οποίο οι νεοελληνικές κοινωνίες μάθαιναν κυριολεκτικά να συλλαβίζουν το άμεσο παρελθόν τους. Στην συνάντηση αυτή, ο Δημήτρης Πολυχρονιάδης κι ο Μήτσος Μπιλάλης επιχειρούν να προσεγγίσουν κριτικά τις παραπάνω εικόνες. Δοκιμάζουν και ανταλλάσουν αναλυτικά εργαλεία (ιστοριογραφικά και εικαστικά) σε μια προσπάθεια να ξανασκεφτούν τη σχέση της σύγχρονης ιστορικής κουλτούρας με τις παραπάνω εικόνες ∙ προσπαθούν να αποκαταστήσουν το τοπίο της έντασης που κρύβεται πίσω από τις παγωμένες μορφές (ζωγραφικά σχέδια που μεταβάλλονταν διαρκώς για τουλάχιστον μισόν αιώνα πριν καταλήξουν στις οικείες προσωπογραφίες, εικόνες που μετακομίζουν αδιάκοπα από την μία κοινωνική επιφάνεια στην άλλη σ’ ολόκληρη στην διάρκεια του 20ού αιώνα, π.χ αφίσα σε στρατιωτικό γραφείο, κόμικ σε εφηβικό δωμάτιο, εκμαγείο σε εργαστήρι γλυπτικής, κινηματογραφική φιγούρα στον τοίχο της πόλης, meme στο δίκτυο, κάδρο σε σχολική γιορτή κ.ά) ∙ δουλεύουν μαζί πάνω στην πιθανότητα να ξανασκεφτούμε – 200 χρόνια αργότερα – την ιδρυτική στιγμή του νεοελληνικού κράτους ως μια πυκνή εποχή, μιαν εποχή μιας πρωτοφανούς κινητικότητας.
Συζητούν:
Μήτσος Μπιλάλης, ιστορικός. Επίκουρος Καθηγητής Θεωρίας και Τεχνολογίας της Ιστορικής Πληροφορίας, Ι.Α.Κ.Α., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Δημήτρης Πολυχρονιάδης, αρχιτέκτονας, σκηνογράφος, εικαστικός. ΜΑ Urban Design, Πανεπιστήμιο Greenwich. MFA Εικαστικών Τεχνών, Α.Σ.Κ.Τ.
